Beden Dismorfik Bozukluğu (Beden Algısı Bozukluğu)

Beden Algısı Bozukluğu, insanların fiziksel durumları ile ilgili aşırı meşgul olmaları halidir. Davranışsal olarak da bilişsel olarak da bedenlerinin görüntüsü çok zamanlarını alır.

Beden Algısı Bozukluğu olan kişiler bedenlerinde ya hayali kusurlar yaratırlar ya da var olan kusurlarını aşırı derecede abartırlar. Örneğin burnu biraz büyük olan birisi sürekli burunla ilgili estetik müdahale yaptırabilir. Bu, var olan kusuru (ki aslında büyük burunlu olmak kusur değildir.) aşırı derecede abartmaktır. Başka birisi de hiçbir kusuru olmadığı halde saçlarıyla uğraşabilir. Bu da hayali bir kusur yaratmaktır.

Beden Algısı Bozukluğuna Ayna Hastalığı veya Kusursuz Güzellik Hastalığı da denir. Çünkü bu kişiler fiziksel olarak kusursuz görünmek ister ve sürekli aynaya bakarlar.

Bu bozukluk kronik bir sorundur. Psikiyatrik müdahale ve psikoterapi ile düzelse bile bazen yeniden ortaya çıkabilir. Bu anlamda dirençli bir sorundur.

Hastalık, beğenilme arzusu ve güzel görünme isteği ile karıştırılmamalıdır. Herkes güzel olmak, beğenilmek, takdir görmek ister. Ama ufacık bir kusuru büyütmek, sürekli beden güzelliği ile ilgili düşünmek, onu gidermek için zaman ve para harcamak ciddi bir sorundur.

Beden Algısı Bozukluğu, 15-30 yaşları arasında ortaya çıkar. Bazı uzmanlar ergenlikte görüntüye aşırı dikkat etmenin dönemin bir parçası olduğu iddiasıyla erken yaşlarda tanı koymaz ve tedaviye gerek duymazlar. Bu yüzden çoğunlukla sorunun 20-30 yaşları arasında ortaya çıktığı söylenir.

Beden Algısı Bozukluğu olan kişiler, daha çok güzellik merkezlerine, kuaförlere, estetik uzmanlarına, dermatologlara, diyetisyenlere ve estetik cerrahlara giderler. Oysa sorunun kaynağı psikolojiktir. Ruhsal sorunlar beden üzerinden ifade bulur. Böyle bir sorununuz varsa bir psikolog ile veya bir psikiyatri uzmanı ile çalışmanız gerekir. Psikoterapi bu sorunda çok etkindir.

Böyle bir sorunu olan kişiler baş bölgesiyle; yüzle ve saçlarla çok uğraşırlar. Ayrıca, kalçalar, göğüsler, genital organ da çok uğraşılan yerlerdendir. Yine kilo azlığı ve çokluğu da çok sorun edilebilir. Kendilerini sürekli sosyal medyada gördükleri kişilerle, meşhur insanlarla, mankenlerle veya sanatçılarla kıyaslarlar. Herhangi bir ünlünün adını vererek “Onun dudaklarından istiyorum, şu kişinin burnu gibi bir burun istiyorum,” bu kişilerce çok kullanılan sözlerdir.

Sosyal medyada sıklıkla filtreleme, şoplama ya da faceapp gibi yöntemler kullanırlar.

Bu kişilerde sosyalleşmede güçlük, umutsuzluk, değersizlik, yalnızlık, öz-güven eksikliği, utanç, toplumdan soyutlanma hatta okula ya da işe gidememe gibi sorunlar da görülür. Ayrıca, Depresyon, Obsesif-Kompulsif Bozukluk, Anksiyete, Duygu Durum Bozukluğu ve Psikozlar da Beden Algısı Bozukluğuna eşlik edebilir.

Sevgiyle ve sağlıkla kalın,

Şebnem Kartal

Uzman Psikolog – Yazar