Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Tekniği Nedir? Ne İşe Yarar?

Konuyla ilgili herkes bu kavramı öğrendiği için başlıkta mindfulness sözcüğünü kullandım. Türkçeye bilinçli farkındalık olarak çevrilmiş olan mindfulness terimini öz-farkındalık olarak da kullananlar var. Farkındalık zaten bilinçli yapılan bir durum olduğu için bana çok hitap etmiyor ama ben de yine de herkesin kullandığı bilinçli farkındalık sözünü kullanmayı tercih ediyorum.

Bilinçli farkındalık dikkatimizi şimdiye getirmek ve anda kalmak anlamına geliyor. Herkesin uygulayabileceği bu teknik iç huzurumuzu sağlamak, dengeli bir ruh haline sahip olmak, çevremizle ve kendimizle nazik, şefkatli ve yargısız bir ilişki kurabilmek için kullanılıyor. İçinde bulunduğumuz koşullar nasıl olursa olsun bunu kabullenerek şimdi ve burada olmaya odaklanmayı sağlayan bilinçli farkındalık ile bulunduğumuz anı tüm duyularımızla fark edebilmeyi öğreniyoruz. Bir anlamda anda olan her şeyi, herkesi ve kendimizi dışarıdan izliyoruz.

Bilinçli farkındalık tekniğinde bulunduğumuz ortamdaki tüm sesler, olaylar, dokunduğumuz nesneler, oturduğumuz koltuk, burnumuza gelen kokular ve bedenimizde hissettiğimiz her şeye odaklanıyoruz. Ve çevremizde tüm olup bitenleri duyumsamaya çalışıyoruz.

Bilinçli farkındalık tekniğinde en önemli şey tüm bu duyumsamalar dışında nefes alışverişimize dikkat etmek. Nefesimizi nasıl aldığımıza, tuttuğumuza ve verdiğimize odaklanmaya çalışıyoruz. Tüm bunları yapmak çok kolay gibi görünüyor ama pek öyle değil. Çünkü bütün bunlara odaklanmaya çalışırken zihnimiz bizi rahat bırakmıyor. Aklımızdan sürekli düşünceler geçiyor; akşam ne yiyeceğiz, yarınki toplantıya hazırlanmam ne kadar sürer, çocukların günü nasıl geçiyor acaba, cumartesi arkadaşlarla plan yapsak mı vb. Bu düşüncelerin zihnimizi sürekli meşgul etmesi normal. Mesele bu düşünceleri durdurmaya çalışıp, tekrar anda olanları duyumsamaya çalışmak. Düşüncelerin gelip geçmesi de anda olan bir durum olduğu için onların farkına varmak da ana odaklanmanın bir parçası elbette. Bu durumda yapmamız gereken düşüncelerimizi de uzaktan izleyip, tekrar nefesimize odaklanmak.

Ana odaklanmanın bize ne faydası var? Zihnimiz aklımızı sürekli gelecekle ilgili kaygılar, korkular; geçmişle ilgili suçluluklar, pişmanlıklar, hayal kırıklıkları ile meşgul ediyor. Bunların hepsi bizi çok yoran ve uzun vadede ruhsal ve bedensel sağlığımızı olumsuz etkileyen düşünceler. İçinde bulunduğumuz anı iyi ve sağlıklı yönetmek demek, geleceğe de yatırım yapmak demek. Çünkü geleceği şekillendiren anın kendisi.

Bilinçli farkındalık ne sıklıkla uygulanmalı? Başlangıçta bunu uygulamak için kendinize özel zamanlar ayırabilirsiniz. Beş dakika ile başlayıp, on dakikaya çıkabilirsiniz. Ancak tekniği uygulamaya devam ettikçe, bunu her zaman yapabildiğinizi göreceksiniz. Her ne yapıyorsanız yapın bilinçli farkındalık içinde olabilirsiniz. Şu anda bu yazıyı yazıyorum ama bu bilinçli farkındalık içinde olmama engel değil. Çayın altını kapatsam artık, akşam yemeği için salata yapacağım, limon var mıydı acaba, neyse nar ekşisi koyarım, ablamı aramayı unuttum hay Allah, Pamuk’un mamasını verdim mi ben… Bunlar yazıyı yazarken aklımdan geçen düşünceler. Kendilerinin yakın geçmiş ve gelecekle ilgili olduklarını fark etmişsinizdir. Bu düşüncelerin akışını da fark edip, tekrar ana; yazıya, bu sırada kedimin çıkardığı seslere, elimdeki hafif ağrıya ve klavyenin tuşlarının sesine odaklanıyorum. Şimdi ve buradayım.

Kaygı, korku, suçluluk, pişmanlık yok. Yapacaklarım, yapman gerekenler, yapamadıklarım yok. Sadece şu anda kalıyorum. Derin bir nefes alıp veriyor, her şeyi bir kenara bırakıyor ve yazıyı çok uzatmamaya karar veriyorum. Şimdi salataya geçebilirim. Ve onu yaparken yazının nasıl olduğuyla ilgili düşünmemeye çalışacağım. Bu bir sonraki çalışma zamanımın konusu. Eğer aklıma gelirse onu da akış içinde fark edip, sonra anı ve kendimi dışarıdan izlemeye devam edeceğim. Bunları her zaman yapabiliyor muyum? Elbette hayır. Ama çabalıyorum, çünkü gerçekten insanı daha sağlıklı kılıyor; çok rahatlatıcı, dinlendirici ve sakinleştirici.

Sevgi ve sağlıkla kalın,

Şebnem Kartal

Uzman Psikolog -Yazar