Tükenmişlik Sendromu

Tükenmişlik sendromu, halsizlik, motivasyonda azalma, bitkinlik, hayata karşı ilgisizlik, duyarsızlık, karamsarlık ve olumsuz duygu ve düşüncelerle tanımlanan bir sorundur. Tükenmişlik sendromundaki kişiler uyku problemleri, iştah sorunları yaşarlar, enerjilerinin tükendiğini hissederler.

Bu sorunda sosyal ilişkilerde bozulma da görülmektedir. Ayrıca bedende kronik ağrılar özellikle baş ağrıları, öfke, dikkat bozukluğu, ruhsal çöküntü ve umutsuzluk görülür. Tükenmişlik sendromu daha çok iş hayatına karşı ilgisizlik, iş stresi, mesleki faaliyetlerde azalma, iş hayatında performans isteğinin azalması şeklinde görülür.

Tükenmişlik sendromundaki kişiler mükemmeliyetçi, özellikle iş hayatında aşırı sorumluluk sahibi insanlardır. İşlerini iyi yapamadıklarını düşündükleri zamanda ruhsal çöküntü yaşarlar. Başarısız olma kaygısı taşırlar. Ayrıca özgüven eksikliği ve değersizlik düşünceleri de bulunur.

Genellikle yoğun iş stresinde, aşırı sorumluluk gerektiren iş yapan kişilerde, kısıtlı zamanda çok iş yapmaya çalışan insanlarda, görev tanımında belirsizliğin olduğu, rekabetin yoğun olduğu ve kalabalık ortamlarda çalışan kişilerde görülür.  Dünya sağlık örgütü tükenmişlik sendromunun başarılı bir şekilde yönlendirilemeyen ve kronikleşen iş yeri stresinin bir sonucu olduğunu söylemektedir.

Görüldüğü üzere dünya sağlık örgütü tükenmişlik sendromunda iş hayatındaki problemleri ön planda tutmaktadır. Gerçekten de tükenmişlik sendromundaki iş hayatı problemleri onu depresyondan ayırıcı bir özelliğe sahiptir.

Tükenmişlik sendromu daha çok yoğun iş temposunun olduğu sektörlerde görülür. Sağlık sektörü, yeme içme sektörü, acil durumlarla ilgili çalışan sektörlerde (Polis, itfaiye, ambulans çalışanları) ve üst düzey yöneticiler ile orta düzey yöneticilerde görülür.

Depresyonda işte olumsuz düşünceler ve duygular daha çok tüm hayatla ilgilidir. Müdahale edilmediğinde tükenmişlik sendromu olan kişilerin dikkat dağınıklığı artar. Ağrıları, anksiyetesi ve depresyonu olabilir. 

Tükenmişlik sendromu olan kişiler bu sorunu önce çok ciddiye almazlar. Çeşitli yöntemlerle dinlenmeye çalışırlar. Fakat ruhsal ve fiziksel çöküş birdenbire artar. Hastalık ani bir şekilde gelişmez ancak belirli bir seviyeye ulaştığında fark edilir.

Tükenmişlik sendromu olan kişilerde yoğun iş temposundan uzaklaşmak gerekir. Yaşam tarzı değişikliğine gidilmelidir. Bu sorun ciddiye alınmazsa başka ruhsal ve fiziksel sorunlara yol açabilir. Stres yönetimi tekniklerinin ve psikoterapinin sorunun giderilmesinde çok büyük katkısı vardır.

Sevgiyle ve sağlıkla kalın,

Şebnem Kartal

Uzman Psikolog – Yazar