Çocuklarda Alt Islatma

Gece altını ıslatma enürezis nokturna, hem gündüz hem gece altını ıslatma enürezis diurna olarak adlandırılır. Alt ıslatma davranışı, beş yaşına kadar normal kabul edilebilir. Beş yaşından sonra ise bu artık bir sorun olarak görülmelidir.

Çocuklar genellikle 18-24 aylar arasında tuvalet eğitimi almaya hazırdır. Gelişimi normal olan çocukların birçoğu 2-3 yaş döneminde tuvalet gereksinimini haber verir, ancak bu yaşlarda organları üzerinde tam kontrol sağlayamadıkları için, zaman zaman altlarını ıslatabilirler.

Mesane kapasitesinin gelişmesi sonucu çocuklar idrarlarını tutabilirler. Fakat mesane gelişmesinde sorun olursa, çocuklar geceleri altlarını ıslatabilirler. İdrar kaçırmanın nedenleri arasında,

-Psikolojik sorunlar,

-Uyku problemleri,

-Travmalar,

-Şiddet, ihmal, fiziksel, cinsel ya da sözel istismar,

-Yaşam düzeninde değişiklik (Ev, okul değiştirme, boşanma)

-Kardeş doğumu ve kıskançlığı,

-Anne-baba ve aile bireyleri arasında geçimsizlik,

-Okul sorunları olabildiği gibi,

-Genetik nedenler

-Kronik kabızlık

-Böbrek problemleri

-İdrar yolu enfeksiyonları

-Mesane kaslarının olgunlaşmaması da olabilir.

Aileler genellikle “normal kabul edilen alt ıslatma davranışı” ile “uyum ve davranış bozukluğu olarak kabul edilen alt ıslatma davranışı” arasında ayırım yapmanın zor olduğunu ifade ederler. Anne babalar aşağıdaki kriterleri göz önünde bulundurarak bu ayrımı daha kolay yapabilirler. Aşağıdaki kriterler söz konusuysa, çocuğun, “alt ıslatma” davranışı, bir uyum ve davranış bozukluğu olarak kabul edilmeli ve ruh sağlığı uzmanlarından yardım alınmalıdır.

-Yukarıda sayılan organik problemler yoksa,

-Çocuğun fiziksel, hareket, dil ve zekâ gelişimi normalse,

-Tuvalet eğitimini aldıysa,

-5 yaşında veya daha büyükse,

-Alt ıslatma davranışı haftada iki gün ve üç aydan fazla sürüyorsa yardıma gereksinim duyulur.

Birçok uyum ve davranış bozukluğunda olduğu gibi ‘altına ıslatma’ davranışı da sorunu gidermeye çalışan anne babaların yanış tutumları nedeniyle tırmanarak artabilir;

- Tırnak yeme, dikkat dağınıklığı, kıskançlık, kekeleme, parmak emme gibi yeni uyum ve davranış bozukluklarının ortaya çıkmasına neden olabilir.

- Özgüven eksikliği, içe kapanıklık, aşırı kaygılı olma gibi sorunların ortaya çıkmasına neden olarak, kişilik gelişimini olumsuz etkileyebilir.

Baskı sorunu artırır

Bazı anne babalar, çocuklarının bilinçli olarak altlarını ıslattıklarını düşünebilir. Bu nedenle çocuklarını yargılayan, suçlayan, hatta cezalandıran aileler vardır. Oysa, çocukların büyük bir çoğunluğu, bilinçli olarak altlarını ıslatmazlar. Bilinçli olarak ıslatsalar bile, çevrelerine bir mesaj vermek için, yani rahatsız oldukları durumları ifade etmek için bunu yaparlar. Her iki durumda da ailelerin, cezadan ve suçlayıcı tavırlardan uzak durmaları gerekir. Bu tip baskıcı tutumlar sorunu arttırmaktan başka bir işe yaramaz.

Ailelerin altını ıslatma davranışı olan çocuklarla ilgili dikkat etmesi gereken konular ve kaçınmaları gereken tutumlar şunlardır:

-Sorunu çözmek için baskıcı ve aşırı disiplinli tutumlardan kaçının.

-Çocuğun bu durumunu kardeşleri dahil başkalarıyla, onun yanında paylaşmayın.

-Alaycı ve küçümseyici tavırlardan uzak durun, onu utandırmayın,

-Altını ıslatma davranışı için çocuğu cezalandırmayın,

-Bu davranışın ortadan kalktığı durumlarda çocuğu ödüllendirin,

-Altını ıslatma nedeniyle ortaya çıkan sorunlardan (Çamaşır vb.) şikâyet etmeyin.

-Çocuğunuzu bu davranışı olmayan çocuklarla kıyaslamayın.

-Altını ıslatmasını bahane ederek, çocuğun taleplerini reddederek, yiyecek ve içeceklerine sürekli kısıtlamalar getirmeyin.

-Tuvaletini tutması için çocuğun gece uykusunu çok sık bölmekten kaçının ama en az bir kere uyandırıp tuvalete gitmek isteyip istemediğini sorun.

Bazı önlemlerle alt ıslatma sorunu engellenebilir;

-Yatmadan önce sıvı tüketmeme,

-Gazlı içecekler içmeme,

-Yatağa gitmeden tuvalete gitme,

-Çocuğu gece uyandırıp tuvalet ihtiyacı olup olmadığını sormak (Sınırlı sayıda),

-Çocuğun tuvalette konforlu bir şekilde oturabilmesini sağlamak için çeşitli aparatlar kullanmak,

-Çocuğun temizliği yapılırken kendisinden nazik bir şekilde yardım istemek.

Çocuklarda altını ıslatma çok ciddi bir rahatsızlık olmamakla birlikte, çocuk ve aile için çok büyük bir stres yaratabilir, çocuk utanır, bazı aktivitelerden uzak durmaya çalışır, ev dışında bir yerde uyumamaya çalışır.

Çocuğunuzda alt ıslatma sorunu varsa önce fiziksel bir sorun olup olmadığını görmek için bir ürologdan yardım isteyin. Eğer sorun psikolojikse, psikiyatrist ve psikologlardan yardım alabilirsiniz. Bu sorunu gidermede çoğunlukla psikologların uyguladığı oyun terapisi faydalı olabilir.

Referans: Acıbadem Web ve yayın kurulu tarafından hazırlanan metinden alıntılar yapılmıştır.

Sevgiyle ve sağlıkla kalın,

Şebnem Kartal

Uzman Psikolog – Yazar